میزان تجمع باقیمانده عناصر غذایی در ریشه، کاه و کلش و خاک گندم دیم تحت کاربرد باکتری های حل کننده فسفات و قارچ میکوریزا

به منظور بررسی اثر باکتری سودوموناس پوتیداو قارچ گلوموس موسهبر میزان تجمع باقیمانده عناصر غذایی در ریشه، کاه و کلش و خاک گندم در شرایط دیم، آزمایشی مزرعه­ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو مکان در مزرعه دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام و ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمار­های آزمایشی شامل عامل رقم گندم دیم در دو سطح (کراس­سبلان و ساجی) و تیمار منابع کودی در هشت سطح شامل: 1- تیمار شاهد (عدم مصرف هیچ منبع کودی، (Control، 2-50 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر (50 kg ha-1 P)، 3- باکتری سودوموناس پوتیدا(PSB)، 4- قارچ گلوموس موسه(GM)، 5- باکتری سودوموناس پوتیدا+ قارچ گلوموس موسه(PSB+GM)، 6- باکتری سودوموناس پوتیدا+ قارچ گلوموس موسه+25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر (PSB+GM+25 kg ha-1 P)، 7- باکتری سودوموناس پوتیدا+25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر (PSB+25 kg ha-1 P) و 8- قارچ گلوموس موسه+25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر (GM+25 kg ha-1 P) بودند. نتایج تجزیه مرکب این پژوهش نشان داد که اثر برهم‌کنش رقم×منابع کودی بر تجمع باقیمانده عناصر غذایی موجود در ریشه، کاه و کلش و خاک در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود. کاربرد باکتری­های حل کننده فسفات و قارچ میکوریزا موجب افزایش غلظت نیتروژن، پتاسیم، اهن و مس موجود در خاک گردید و دارای کم‌ترین غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم، روی، منگنز، اهن، مس و منیزیم در ریشه و کاه و کلش بودند. بیش‌ترین غلظت نیتروژن، پتاسیم، آهن و مس موجود در خاک پس از برداشت در رقم ساجی درGM + 25 kg ha-1 P  بدست آمد. ریشه و کاه و کلش گندم دارای بیش‌ترین غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم، روی، منگنز، آهن، مس و منیزیم در رقم کراس­سبلان در تیمار شاهد (Control) بودند.